HEDEFLERİMİZ

Ders: Coğrafya
Konu:Türkiye'nin İklimleri
Düzey:8.sınıf
Sorun: Öğrencinin derste anlayamadığı, eksik materyallerle evde bu dersi görsel öğelerle desteklemedir.

HEDEFLER:

* Öğrenciye etkili bir şekilde iklimleri anlatabilme
*Öğrenciye iklim değişikliklerini materyallerle gösterebilme
*Türkiye iklim değişikliği ile nasıl başa çıkmamız gerektiğini anlatabilme

Harmanlanmış öğrenmeyle konu anlatılmıştır ve blog ile desteklenmiştir.

TÜRKİYENİN İKLİMİ İLE İLGİLİ VİDEOLAR

MARMARA BÖLGESİ İKLİMİ

MARMARA BÖLGESİNİN İKLİMİ

Marmara Bölgesi ikliminin en önemli özelliği bir geçiş iklimi karakteri göstermesidir. Bölgeye ortalama 600 - 700 mm yağış düşmektedir. Yıllık ortalama sıcaklığı ise 15-16 °C dir.

Trakya'da karasal iklim özellikleri görülür. Yıldız Dağları Karadeniz'in nemli havasının iç kısımlara girmesini engeller. Balkanlar üzerinden gelen nemli hava kütlesi, nemini Balkan Dağları'nda bıraktığından, Trakya'ya nemden yoksun ve kuru olarak eserler.

Balkanlar'dan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden geçerken nem alır. Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır. Dolayısıyla Güney Marmara'nın denizel iklime sahip olmasını sağlar.

Yıldız Dağları'nın Karadeniz kıyılarına bakan bölümü hariç Trakya'nın tabii bitki örtüsü bozkırdır.

Kocaeli platosunda bozulmuş Karadeniz iklimi görülür. Yazlar Karadeniz iklimine göre daha sıcak, kışlar daha soğuktur. Yazlar yağışlı olmakla beraber, maksimum yağış kışın düşer. Bölgede Karadeniz kıyıları boyunca ormanlar görülür.

Güney Marmara'da kışların ılık geçmesi zeytin yetiştirilen alanların yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını kolaylaştırmıştır.

Bol yağış alan yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı yerlerde stepler görülür. Kuzey Marmara'da ormanlar, Trakya'da stepler, Güney Marmara'da ise maki bitki örtüsü yaygındır

Marmara Bölgesi Türkiye ormanlarının % 13'üne sahiptir. Bölgeler arasında orman oranı bakımından 4. sırada yer alır.



EGE BÖLGESİ İKLİMİ

EGE BÖLGESİNİN İKLİMİ

İklim

Ege Bölgesi genellikle yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olan Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Bu genel durum daha çok Ege Bölümü için geçerlidir. İçbatı Anadolu’da ise denizden uzaklık ve yükselti nedenleriyle iklim koşullarında değişiklik görülür. Kuzey kesimlerinde sık sık soğuk baskınları görülür. Yıllık ortalama sıcaklıkta coğrafi enlemin etkisiyle güneyden kuzeye ve yüksekliğin etkisiyle batıdan doğuya doğru azalma görülür. En soğuk ay genellikle ocak, en sıcak ay ise temmuz ayı olarak tespit edilmiştir.

Ege Denizi kıyıları boyunca tam bir Akdeniz yağış rejimi görülür. Yazlar kurak geçer; yağışlar kış aylarında toplanmıştır. Aşağı yukarı bütün meteoroloji istasyonları da yıllık ortalama yağış tutarı 500 mm’nin üstünde, genellikle de 1000 mm’nin altında olarak saptamışlardır.



AKDENİZ BÖLGESİ İKLİMİ

AKDENİZ BÖLGESİNİN İKLİMİ

   Akdeniz Bölgesi'nde genellikle yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi egemendir. Ancak yüksekliğe bağlı olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılaşmalar gösterir. Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarındaki çukur alanlarda ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır. Gene de Akdeniz'in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, İç Anadolu Bölgesi'ndeki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz.
  En sıcak ay ortalaması kıyılardaki 27-28 °C, iç kısımlar 23-25 °C'dir; en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10 °C dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2 °C kadar iner. Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18-20 °C, iç kısımlarda ise 12-14 °C kadardır. Yine Türkiye'nin ortalama sıcaklığı en yüksek noktası da buradadır; Mersin kent merkezinin ortama sıcaklığı yıllık 22 °C'dir.
  Akdeniz Bölgesi genellikle güney ve güneybatıdan gelen hava hava kütleleri ile cephelerin etkisi altındadır. Bunlara bağlı olarak da yağışlar orografik (yükseltiye bağlı) ya da cepheseldir. Yağış miktarı genellikle dağların uzanış biçimlerine ve nemli rüzgârlara açık olan yüzeylerindeki konumlarına, yani bakılarına göre değişir. Kıyı kesimlerinde, bakı koşullarına bağlı olarak yılda ortalama 700-1.300 mm tutarında yağış düşer; bu değer iç kesimlerde 400 mm dolayındadır. Bölgede genellikle bir Akdeniz iklimi özelliği olan kış yağışları egemendir. İç kesimlere gidildikçe karasal iklim etkisiyle yağışlar ilkbahara kayar; gene de en çok yağış kışın düşer. Kıyılarda yağışlar genellikle yağmur biçimindedir; kar, 5-10 yılda bir yağar; don olayına da oldukça az rastlanır. Dağların yüksek kesimlerinde ve Göller Yöresi'nde kışın kar yağışları etkili olur; don olayı ise hemen bütün kış sürer. Yaz kuraklıkları iç kesimlerde de olmakla birlikte kıyılardaki kadar şiddetli değildir.
Bölgede egemen rüzgârlar çoğunlukla kuzey rüzgârlarıdır. Ancak rüzgâr rejimi, topografik koşullara ve deniz komşuluğuna göre yerel değişikliklere uğrar. Kıyılarda yazın genellikle batı ve güney yönlü rüzgârlar eser; zaman zaman deniz ve kara meltemleri de etkili olur.

KARADENİZ BÖLGESİ İKLİMİ

KARADENİZ BÖLGESİNİN İKLİMİ

   Bölge, Anadolu’nun kuzeyinde ve adını aldığı deniz boyunca uzanan bir şerit biçimindedir. Doğuda, Türkiye - Gürcistan sınırından başlar; batıda Adapazarı Ovası’nın doğusunda (Sakarya Nehri’nin doğusunda) sona erer. Bölge, doğu – batı yönünde 1000 km, kuzey güney yönünde, doğuda 100 km, orta bölümde 200, batıda ise 150 km genişliğindedir. Bölgenin güney sınırı ise Kuzey Anadolu dağlarının iç sıralarının doruk noktalarından geçer.
   İklim ve Bitki Örtüsü: Kıyılara denizel, kıyıdan uzak iç kesimlerde karasal iklim görülür. Karasal iklimin görüldüğü yerlerde yazlar sıcak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Nemlilik düzeyinin az olması nedeniyle günlük ve yıllık sıcaklık farkları fazladır. Dağların yükselti ve doğrultusu nedeniyle orta Karadeniz’de denizel iklim yayılma alanı, Doğu ve Batı Karadeniz’e oranla daha geniştir. Örneğin, Amasya ve Tokat’ın iklimi Kastamonu ve Bayburt’a oranla daha ılıktır.
Kıyılarda, her mevsimi yağışlı, yazları serin, kışlar ılık özellik gösteren Karadeniz iklimi görülür. Bu iklim birçok yönüyle ılıman okyanus iklimini andırır. Her mevsim görülen yamaç yağışlarına basınç koşulları ve dağ doğrultusu yol açar. Deniz etkisi nedeniyle yazlar serin, kışlar ılık geçer. Yağış rejimi düzenli, maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda görülür.
Her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk gibi ürünlerin yetişmesini önlemiştir. Bölgede tahılın yerini mısır almıştır. Bol yağış; tarımda nadas yönteminin kullanılmamasına, yurdumuzun en geniş ormanlarının bu bölgede olmasına yol açmıştır.
Kış mevsiminde kıyıda ısının sıfırın altına düşmemesi, yani kış ılıklığı; fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır. İç bölgelerde yağış azlığı; orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açmıştır.
Dağların denize bakan yamaçları, fazla yağış aldığından gür ormanlarla kaplıdır. İç kısımlarda ise bitki örtüsünü stepler oluşturur.

İÇ ANADOLU BÖLGESİ İKLİMİ

İÇ ANADOLU BÖLGESİNİN İKLİMİ

  Türkiye’nin ortasında yeralan bölge, alan olarak Doğu Anadolu’dan sonra ikinci büyük bölgemizdir. Bölgenin kuzeyinde kuzey Anadolu dağları, güneyde ise Orta ve Batı Toroslar bölgenin kuzey – güney sınırlarını oluşturmaktadır.
iklim ve bitki örtüsü:Bölge doğal özellikleri yönünden fazla çeşitlilik göstermez. Yerşekilleri, bitki örtüsü ve toprak tipi geniş alanlar da birbirine benzer.
   Bölgede yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklim görülür. Bu durum, etrafının dağlarla çevrili olması nedeniyle, nemli hava kütlelerinin iç kısımlara girememesinin sonucudur.
   Maksimum yağış ilkbahara raslar. Yağışlar iç bölgelerden kenarlara, dağlık alanlara gidildikçe artar. En kurak mevsim yazdır. Kışın cepe yağışları, ilkbaharda ise yükselim (konveksiyonel) yağışlar görülür. Yaz kuraklığı tahıl tarımını öne çıkartırken, ilkbahar sıcaklığının yetersizliği pamuk tarımına olanak tanımaz. Yağışın fazla olduğu dağ yamaçları ormanlarda, iç kısımlar ise steplerle kaplıdır. Kuraklık tarımda nadas yönteminin yaygınlaşmasına yol açar. Türkiye’de nadas alanlarının en geniş yer kapladığı bölgedir. Yaz kuraklığının erken başlaması sebze üretimini olumsuz etkiler. Bozkır ve steplerin yaygınlığı küçükbaş hayvancılığın yaygın olmasının nedenidir. Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’dan sonra yurdumuzun en ormanlık bölgesidir.

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İKLİMİ

GÜNEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN İKLİMİ

Orta Fırat Bölümü

Bu bölümde Akdeniz iklimi görülür. Bölgenin içlerine doğru iklim karasallaşır. Kış sıcaklık ortalaması, Dicle Bölümü'ne göre daha yüksektir. Bölümün kış sıcaklık ortalaması 0 °C'nin altına pek düşmez. Yağış en fazla kış mevsiminde görülür. Yıllık yağış tutarı 700 mm dir. Yaz aylarında yağışların azalması ve sıcaklığın yüksek olması kuraklığı arttırmıştır.İç kesimlerde karasal iklim görülür..

Dicle Bölümü

Dicle Bölümü'nde karasal iklim etkilidir. Bölümde yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise soğuktur. Bölümün yüksek kesimlerinde kar yağışları görülür. Kış mevsiminde sıcaklık 0°C nin altına düşer. Bölümdeki yıllık yağış miktarı 500-600 mm' dir.

Bitki örtüsü

Bitki Örtüsü kızılçam ve makidir. Bölümün yüksek kesimlerinde yağışın artmasına bağlı olarak meşe ormanları görülür.

Dicle Bölümü

Bölümün karakteristik bitki örtüsü makidir. Bölgenin batısında bozulmuş Akdeniz iklimi görülürken, iç kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür. En çok yağış kış aylarında düşerken yazlar sıcak ve kuraktır. Yıllık yağış miktarı 500 - 600 mm civarındadır.
Enlem, deniz etkisine kapalı ve güneyden gelen sıcak hava kütlelerine açık olduğu için yaz sıcaklığı en yüksek olan bölgedir. Buharlaşma şiddetinin fazlalığı kuraklığın çok fazla olmasına sebep olmuştur. Bu yüzden tarımda da en fazla sulamaya ihtiyaç duyulan bölgedir.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ İKLİMİ

DOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN İKLİMİ

Bu bölgemizde etkili olan karasal iklim, diğer bölgelerimize göre daha şiddetlidir. Çünkü bu bölge İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde olduğu gibi deniz etkisine kapalı olmakla birlikte yükseıtisi diğerlerinden daha fazladır. Bu da karasallığın artmasına neden olmaktadır. Yükseltinin fazla olması sıcaklığı düşürmüş, fakat yağışları artmıştır. Bu bölgenin yıllık yağış tutarı İç ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden fazladır. Yağış fazlalığı özellikle bölgede yükseıtinin iyice arttığı yerlerde görülmektedir. Çukur alanlarda (Malatya, Elazığ, Iğdır ovaları gibi) yağış çok azdır. Yağışın az olduğu bu çöküntü ovalarında sıcaklık ortalamaları bölge ortalamasından daha yüksek olmaktadır.

Bölgenin Kuzeydoğusunda yer alan Erzurum - Kars Bölümü'nde sert karasal iklim hakimdir. Burada karasallık, yükselti ve enlem etkisiyle sıcaklık ortalamaları oldukça düşer. Burası Türkiye'de ortalama sıcaklıkların en düşük olduğu bölümdür. Kars - Ardahan Yöresi, Türkiye'de mevcut yağışın mevsimlere dağılışında, yaz mevsiminin en büyük paya sahip olduğu tek yöredir. Bu yörede en az yağış ise kışın düşer. Bölge genelinde ise en yağıŞlı mevsim ilkbahar, en kurak mevsim yazdır. Hakkari çevresi yaklaşık 1000 mm'lik yağışla bölgenin en yağışlı yeridir. En çok yağışı kışın, en az yağışı yazın alır.

TÜRKİYE İKLİMİ İLE İLGİLİ SORULAR

TÜRKİYE’NİN İKLİMİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI (COĞRAFYA TEST SORULARI)

Soru1.

Yukarıdaki haritada görülen 2 ve 4 numaralı ke­simlerin yıllık yağış miktarları 1 ve 3 numaralı kesimlerinkinden fazladır. Bu durum, 2 ve 4 numaralı kesimlerin hangi özelliğine bağlanabilir?

A)Bitki örtüsünün zengin olmasına.

B)Kıyı ovalarının geniş olmasına.

C)Kıyılarının, hâkim rüzgâr yönüne dik olmasına.

D)Yamaç eğimlerinin az olmasına.

E)Buharlaşmanın fazla olmasına.

Soru2. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de birbirin­den farklı iklim özelliklerinin görüldüğüne bir kanıt olamaz?

A)Çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilebilmesi.

B)Doğal bitki örtüsünün farklılıklar göstermesi.

C)Turizm mevsiminin güneyde daha erken başlaması.

D)Çeşitli akarsu rejimlerinin görülmesi.

E)Dağınık ve toplu yerleşmelerin görülmesi.

Soru3. Aşağıdaki rüzgarlardan hangisi estiğinde Güneydoğu Anadolu Bölgesinde sıcaklıklarda artışın yanında tarım ürünlerinin olgunlaşmasında bir hızlanma meydana gelir?

A)Lodos B)Samyeli C)Kıble D)Karayel E)Hamsin

Soru 4.

1. Çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesi
2. Balıkçılığın Karadeniz bölgesinde daha yaygın olması
3. Çeşitli akarsu rejimlerinin görülmesi
4. Ege’de deniz etkisinin iç kesimlere ulaşması

Yukarıdakilerden hangisi Türkiye'de çok çeşitli iklim tiplerinin görülmesine bir örnektir?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) II ve IV

Soru 5. Aşağıdaki merkezlerden hangisi, don olayının en fazla görüldüğü yerlerden birisidir?

A)İstanbul B) Konya C) Adana D) Rize E) Kars

Soru 6.

Yukarıdaki haritada Türkiye'nin yıllık yağış miktarının dağılımı verilmiştir. Marmara Bölgesi denizlerle iç içe olmasına rağmen yağış miktarının az olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yer şekillerinin çeşitli olması

B)Yükseltisinin az olması

C)Çeşitli iklim tiplerinin görülmesi

D)Enlem

E)Deniz etkisi

CEVAP ANAHTARI

1)D 2)E 3)B 4)C 5)E 6)C